Το ιερό βουνό της Κρήτης

Ο Ψηλορείτης, ο πέτρινος γίγαντας της Κρήτης, σύνορο γης και ουρανού, διαφεντεύει με την άγρια ομορφιά του ολόκληρο το νησί. Ορεινά χωριά στην άκρη του γκρεμού∙ μοναδικά σπήλαια∙ εντυπωσιακοί καρστικοί σχηματισμοί∙ βαθύσκιωτα φαράγγια∙ μικρά οροπέδια και γυμνές αλπικές ζώνες συνθέτουν ένα ανεπανάληπτο σκηνικό.

Η οροσειρά της Ίδης, πιο γνωστή ως Ψηλορείτης, μας αποκαλύπτει μέσα από τις νεφελοσκέπαστες κορυφές του την Κρήτη σε όλο της το μεγαλείο. Τον όγκο των Λευκών Ορέων στα δυτικά∙ τη Δίκτη (Λασιθιώτικα βουνά) στα ανατολικά∙ τον κάμπο της Μεσαράς, τα Αστερούσια Όρη και την απεραντοσύνη του Λιβυκού πέλαγους στα νότια∙ το Ηράκλειο και το Ρέθυμνο με φόντο το Κρητικό πέλαγος στο βορρά. Ανάμεσα στις πολλές κορυφές του κύριου ορεινού του όγκου ξεχωρίζουν οι πέντε μεγαλύτερες: ο Τίμιος Σταυρός (2.456 μ.), ο Αγκαθιάς (2.424 μ.), η Στολίστρα (2.325 μ.), το Βουλομένου (2.267 μ.) και ο Κούσακας (2.209 μ.). 

Τον μισό σχεδόν χρόνο είναι καλυμμένος με χιόνια, που λιώνοντας κατά την άνοιξη, τροφοδοτούν τα υπόγεια ποτάμια και τις βαθιές σπηλιές του με τεράστιες ποσότητες νερού. Η στιβαρότητα του τοπίου αποπνέει δωρικότητα και λεβεντιά πλήρως συνυφασμένες με τον χαρακτήρα των ανθρώπων που ζουν εδώ πάνω, κτηνοτρόφοι οι περισσότεροι. Ως γνήσιοι απόγονοι του Κρηταγενή Δία είναι φιλόξενοι, περήφανοι, αψείς, σκληροτράχηλοι αλλά με μια ψυχή ανοιχτή, ευαίσθητη και σοφή που αναζητά το βαθύτερο νόημα της ζωής στην απλότητα των πραγμάτων.

Τα δώρα της φύσης

Παλιότερα, όπως μαρτυρεί και ο Ηρόδοτος, ο Ψηλορείτης καλύπτονταν από πυκνά δάση όπου ζούσαν όλα τα άγρια ζώα της κρητικής πανίδας, μεταξύ τους και η κρητική αίγαγρος (κρι – κρι). Σήμερα, τα εναπομείναντα δάση είναι ελάχιστα. Το μεγαλύτερο, το πρινοδάσος του Ρούβα, κοντά στη Γέργερη Ηρακλείου, φιλοξενεί ενδημικά και σπάνια είδη φυτών αλλά και ζώων, όπως ο κρητικός αγριόγατος. Άλλα μικρότερα δάση συναντάμε στο οροπέδιο του Βρομώνερου – κοντά στον Κρουσσώνα Ηρακλείου – στις πλαγιές του Ζαρού και στο Παρδί, κοντά στο Αμάρι Ρεθύμνου. Τις γυμνές βουνοκορφές εξουσιάζουν σπάνια αρπακτικά, όπως γυπαετοί, βιτσίλες, γεράκια και βασιλικοί αετοί.

Το 2001 ιδρύθηκε το Φυσικό Πάρκο Ψηλορείτη, το οποίο μάλιστα έχει ενταχθεί και στο Δίκτυο των Παγκόσμιων Γεωπάρκων της UNESCO, επιτυγχάνοντας έτσι την παγκόσμια αναγνώριση του τόπου αυτού. Μέσα στο Πάρκο έχουν αναπτυχθεί πανέμορφες πεζοπορικές διαδρομές που σας αποκαλύπτουν τα φυσικά και γεωλογικά μυστικά του βουνού.

Στις υπώρειες του Ψηλορείτη η βλάστηση είναι κατά βάση θαμνώδης∙ την άνοιξη όμως ανθίζουν κρόκοι ( κοσμούν το φυσικό περιβάλλον της Κρήτης από τα Μινωικά χρόνια) , ίριδες, λεγκούζιες και άλλα πολύχρωμα αγριολούλουδα που «σπάνε» τη μονοτονία του τοπίου. Οι πανέμορφες πηγές στο Σπήλι∙ η λίμνη Βοτόμου στο Ζαρό∙ το φαράγγι του Αγίου Νικολάου στον Ρούβα, των Βοριζίων και του Αλμυρού∙ το εντυπωσιακό επισκέψιμο σπήλαιο «Του Σφενδόνη η Τρύπα» στα Ζωνιανά με τους φωτισμένους σταλακτίτες και σταλαγμίτες είναι μερικά μόνο από τα δώρα της φύσης στον άρχοντα αυτού του τόπου.